insect van de maand: Bladluis
(25-03-2024)
In dit blog richten we onze
blik op een beestje dat wat ons betreft ‘de titel Ãnsect van de maand’ verdient.
We gaan het hebben over dat kleine intrigerende groene beestje dat zich
gezellig op je planten verzameld en dat zorgt voor een intrigerend onderwerp
tot discussie. Voor de één een frustratie en voor een ander een intrigerend
onderwerp van gesprek. We gaan het hebben over de bladluis.
Bladluis: Erkenning en Bestrijdingsmaatregelen
De bladluis is zo klein dat je een microscoop nodig
hebt om te bevestigen of het een insect is of gewoon een minuscuul stofje dat
toevallig beweegt. Maar onderschat deze kleine rakkers niet; ze hebben een
plekje in de schijnwerpers verdiend.
Meest voorkomende soorten bladluis
- Katoenluis (Aphis gossypii)
- Groene perzikluis (Myzus persicae)
- Tabaksperzikluis (Myzus nicotianae)
- Aardappeltopluis (Macrosiphum euphorbiae)
- Boterbloemluis (Aulacorthum solani)
Welke eigenschappen hebben bladluizen?
- Bladluizen hebben een zacht lichaam en hun kleur
varieert van groen tot bruin, afhankelijk van de soort.
- Bladluizen brengen gevleugelde nakomelingen voort,
terwijl ze zelf geen vleugels hebben. Dit doen ze
overigens vaak als de kwaliteit
van de gastheer laag is en er te veel bladluizen aanwezig zijn. Deze gevleugelde
exemplaren kunnen daardoor op zoek naar andere planten om daar een nieuwe kolonie
te starten. - Bladluizen hebben opmerkelijke knobbeltjes en lange
antennen op hun kop.
- Bij een bladluis zie een soort staartje (rectaal
uitsteeksel).
- Bladluizen hebben een steeksnuit (grote en
opmerkelijke snavel)
- Ze hebben een paar sifons, dit zijn eigenlijk buisjes.
- Aan het einde van hun lange, dunne poten hebben ze 2
kleine klauwen.
Levenscyclus van bladluizen
- In de lente en zomer bestaat de populatie uit levendbarende vrouwtjes met een aseksuele vruchtbaarheidscyclus. In de herfst wisselen de bladluizen van gastheerplant en planten ze zich seksueel voort. De ontwikkeling van nieuwe nakomelingen start meteen nadat een bladluis geboren is. Een vrouwtje kan tot wel 100 bladluizen op de wereld zetten. Bladluizen overwinteren als eitjes.
- In de lente en zomer bestaat de populatie uit levendbarende vrouwtjes met een aseksuele vruchtbaarheidscyclus.
- In de herfst wisselen de bladluizen van gastheerplant en planten ze zich seksueel voort.
- De ontwikkeling van nieuwe nakomelingen start meteen nadat een bladluis geboren is. Een vrouwtje kan tot wel 100 bladluizen op de wereld zetten.
- Bladluizen overwinteren als eitjes.
Door alle bovenstaande eigenschappen groeit de
bladluizenpopulatie razendsnel met ernstige gewasproblemen tot gevolg.
Schade die bladluizen kunnen aanrichten
Sapstroom en voedingsstoffen
Adulten en nimfen zijn gek op plantsappen doormiddel van een zogenaamde proefboring bepalen ze eerst of de sappen van de plant hem aanstaan. Is dit het geval dan zal de bladluis de plantensappen en voedingsstoffen uit de plant onttrekken. Daardoor remt de groei van de plant af en ontstaat er bladvervorming en verwelking.
Samenwerkingsverbanden
Bladluizen hebben al meer dan 150
miljoen jaar een symbiotische relatie met de bacterie Buchnera aphidicola, die
hen voorziet van essentiële aminozuren en vitamines die niet of in kleine
hoeveelheden aanwezig zijn in het sap van de planten waarmee ze zich voeden.
Zonder deze verplichte symbiont kunnen bladluizen niet overleven en vice versa
voor Buchnera, waardoor een onderlinge afhankelijkheid tussen de twee
organismen ontstaat. Wanneer je dus aan de slag gaat met het bestrijden van de
bacterie zal ook de bladluis een ander onderkomen zoeken.
Ook zien we een samenwerking met een aantal miersoorten. Zij hebben een mutualistische
relatie met bladluizen. De mieren consumeren de honingdauw die de bladluizen
afscheiden en beschermen hen op hun buurt weer tegen vijanden. De honingdauw
die de bladluizen afscheiden zorgt daarbij voor kleverige bladeren en vruchten.
Een uitermate goed klimaat voor de roetdauwschimmels die groeien op de
honingdauw, en er voor zorgen dat de plant vuil wordt. Wat een negatieve impact
heeft op de fotosynthese.
Giftige stoffen en virussen
Bladluizen dragen via hun speeksel giftige substanties over op de planten die vervorming van de toppen van de plant veroorzaakt. Ook verspreiden ze op deze manier verschillende virussen zoals het CMV.
Hebben wij als tuiniers nog enige invloed op bladluizen?
Bladluizen worden
aangetrokken door jonge, tere, snelgroeiende plantendelen die rijk zijn aan
stikstof. Ook worden ze aangetrokken door gestreste planten.
Natuurlijke bestrijding
Wie
aan de slag wil met het bestrijden van bladluizen kan aan de slag met
natuurlijke oplossingen zoals de inzet van natuurlijke vijanden.
Adalia Systeem
